قرآن ، مهم ترین، کامل ترین و جامع ترین کتاب آسمانی است. راز جاودانگی آن اموری چند از جمله حفاظت و صیانت الهی می تواند باشد؛ ولی یکی از دلایل این جاودانگی را می بایست در غنای محتوایی ، گستره معنایی و مفهومی ، فراگیری موضوعی و جامعیت آن جست.
این که پیامبر گرامی (ص) فرموده است: اوتیت جوامع الکلم ؛ جوامع کلمات به من داده شده است(نهج الفصاحه، ص 195) به معنای این می تواند باشد که به وی قرآن بخشیده است؛ زیرا قرآن کتابی شگفتی است که با کم ترین عبارات بیش ترین و کامل ترین محتوا را با خود همراه دارد. از این روست که آن را جوامع الکلم نیز گفته اند: لقلة الفاظها و کثرة معانیها.
هر چند که هدف اصلی قرآن، هدایت است ولی این بدان معنا نیست که حاوی بسیاری از حقایق هستی نباشد، بلکه حتی می توان ادعا کرد که قرآن " تبیانا لکل شی " و بیانگر هر چیزی است چنان که خود چنین ادعای را مطرح کرده است. از این روست که معصوم می فرماید " ما همه رخدادهای هستی را تا قیام قیامت از خود کتاب الله استخراج می کنیم و بر پایه همین باور و اعتقاد است که معصومان (ع) از بطون هفت یا هفتاد گانه قرآن سخن به میان می آورند؛ زیرا قرآن را کسی فرستاده است که دارای سه ویژگی آگاهی ، توانایی و خواهانی است. به این معنا که خداوند آگاه و عالم به همه چیزی است " لایعزب عنه مثقال ذره فی السموات و لا فی الارض؛ کوچک ترین چیز در آسمان و زمین بیرون از علم و آگاهی خداوند نیست. چنان که از این توانایی نیز برخوردار می باشد که هر آن چه می داند را بیان کند بی آن که در محذوری قرار گیرد و هم چنین خواسته است تا هر آن چه را نیاز بشر است را بیان کند و در مقام بیان آن نیز می باشد.
تنها مشکلی که در این میان وجود دارد، ظرفیت زبانی و تحمل واژگانی است که زبان عربی تا اندازه ای این مشکل را برطرف نموده است. بر این اساس می توان گفت که قرآن ، کتابی جامع و فراگیر است که هر آن چه نیاز بشر است در آن بیان شده است بی آن که کم و کاستی در آن وجود داشته باشد. این گونه است که " الله تجلی فی کلامه ؛ خداوند در کلام خویش قرآن تجلی یافته است ولی قرآن " تجلی اعظم " الهی می باشد.
علم مطلق الهی در کنار قدرت مطلق و خواسته و مشیت او موجب شده است تا قرآن در جایگاهی ویژه قرار گیرد و مهمین و چیره بر همه کتب آسمانی و وحیانی شود. زبان عربی نیز به سبب تاب و توان بالایی که برخوردار می باشد می تواند این جامعیت را فراهم آورد و مشکل چهارم را حل کند. این گونه است که ظرفیت ها و گنجایش زبان عربی با همه محدودیت هایش ، از گنجایش فوق العاده ای برخوردار می باشد و می تواند هر آن چه خدا خواسته را در خود حفظ کند و نگه دارد.
قرآن تنها کتاب وحیانی و الهی است که به سبب ظرفیت بی پایان معنایی و مفهومی اش می تواند پاسخ گویی تمامی نیازهای بشر در زندگی دنیوی و بلکه اخروی او باشد. از این روست که به عنوان کتاب مهیمن الهی مطرح شده است. راز جاودانگی قرآن را می بایست در همین پاسخ گویی و ظرفیت بالایی آن دانست که نوعی سیطره و چیرگی طبیعی نسبت به دیگر کتب آسمانی و دانش های انسانی برای او به همراه می آورد.